Yên Dũng là huyện nằm ở tiểu vùng miền núi và trung du của tỉnh Bắc Giang, đây là một trong số những địa phương có diện tích trồng lúa lớn với trên 10 nghìn ha. Vì vậy sản xuất hàng hóa được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong cơ cấu kinh tế của huyện. Theo đó, vụ chiêm xuân năm 2006, lần đầu tiên nông dân xã Tư Mại được huyện xây dựng mô hình đưa giống lúa Hương thơm số 1 vào gieo cấy với diện tích 12 ha.

Theo tính toán của nông dân, mỗi ha lúa thơm cho thu nhập cao hơn lúa thuần 4,5 triệu đồng. Xuất phát từ điều kiện thực tế sản xuất ở địa phương cũng như các yếu tố về thị trường, chất lượng sản phẩm, UBND tỉnh đã bổ sung sản phẩm gạo thơm Yên Dũng vào danh mục đề án xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm hàng hóa đặc sản truyền thống của tỉnh giai đoạn 2005-2010. Xúc tiến thực hiện đề án này, UBND huyện Yên Dũng đã có kế hoạch đầu tư kinh phí kiên cố hóa kênh mương nội đồng, tu sửa trạm bơm tại các cánh đồng chuyên canh sản xuất lúa thơm. Nhằm khuyến khích các hộ dân tham gia sản xuất, hàng năm huyện trích ngân sách hỗ trợ nông dân 30% giá giống lúa, tăng cường tổ chức tập huấn chuyển giao kỹ thuật gieo cấy chăm sóc và phòng, trừ sâu bệnh. Ngoài ra, để chọn được giống tốt, huyện còn ký hợp đồng với các đơn vị như: Công ty Giống cây trồng Thái Bình, Công ty Giống cây trồng Trung ương, Viện Khoa học Kỹ thuật Việt Nam, Công ty cổ phần nông nghiệp Nhiệt đới Hưng Yên…cung cấp giống siêu nguyên chủng. Đồng thời phối hợp cùng Sở KH&CN Bắc Giang hỗ trợ địa phương khảo sát, đánh giá chất lượng lúa và các điều kiện tự nhiên để xây dựng và hoàn thiện quy trình sản xuất lúa thơm đạt tiêu chuẩn, tiến hành các thủ tục đăng ký nhãn hiệu chứng nhận hàng hóa.

Sản xuất lúa thơm tại huyện Yên Dũng tập trung gồm một số loại giống như: Hương thơm số 1, Bắc Thơm số 7, T10. Theo đánh giá của ngành nông nghiệp huyện thì giống lúa này đều được áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến như cấy lúa theo phương pháp SRI, 3 giảm 3 tăng, đặt đèn dự báo sâu bệnh được triển khai giúp giảm lượng thuốc bảo vệ thực vật mà vẫn bảo đảm năng suất. Do đó, sản phẩm lúa thơm của địa phương đã từng bước khẳng định chất lượng, phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng. Mặt khác lúa thơm có ưu điểm cứng cây, chống đổ tốt, năng suất tương đương giống lúa thuần nhưng giá trị kinh tế cao hơn lúa thuần gần 40%. Sản phẩm gạo trắng, đều, có mùi thơm đặc biệt, ăn ngon hơn các loại lúa thuần khác nên được tư thương đến tận nhà thu mua.

Trên cơ sở thành công của mô hình đưa giống lúa thơm vào canh tác tại xã Tư Mại thì hiện nay phong trào sản xuất lúa thơm đã phát triển mạnh ở nhiều xã khác trên địa huyện và hình thành nhiều vùng sản xuất quy mô lớn từ 30 đến 60ha. Sản xuất lúa hàng hóa đang trở thành nguồn thu đáng kể đối với người dân nơi đây.

Hiện nay sản phẩm gạo thơm Yên Dũng đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng bảo hộ nhãn hiệu tập thể. Đây là tiền đề quan trọng để địa phương tiếp tục mở rộng diện tích canh tác, đồng thời giám sát chặ chẽ quy trình canh tác để lúa thơm có chất lượng ône định như các tiêu chí đã công bố. Qua đó nhằm khẳng định thương hiệu sản phẩm Gạo thơm Yên Dũng dần chiếm lĩnh thị trường trong nước và xuất khẩu./.